De auto? Die doet er bij de verkiezingen niet toe
In dit artikel:
Roy Kleijwegt (AutoWeek) weigert dit keer opnieuw partijstandpunten over autobeleid op een rij te zetten omdat hij ervan overtuigd is dat autovraagstukken tijdens verkiezingen nauwelijks meetellen. Ondanks dat Nederland circa tien miljoen auto’s telt en de autosector miljarden aan belastinggeld oplevert, bepalen thema’s als migratie, woningbouw, zorg en buitenlandse politiek het debat; details over MRB, bpm of EV-heffingen spelen geen rol in het stemhokje.
Kleijwegt wijst op de paradox dat autozaken wél opvlammen buiten campagnetijd — denk aan de jarenlange opschudding rond kilometerheffing — maar dat politieke aandacht verdwijnt zodra partijen kiezers willen winnen. Mobiliteitsdebatten die brancheorganisaties organiseren leiden volgens hem vaak tot het voorlezen van partijprogramma’s, zonder serieus inhoudelijk tegen elkaar opboksen.
De auteur noemt de praktijk na verkiezingen illustratief: zelfs kabinetten die op papier “pro-auto” lijken, voeren maatregelen door die voor automobilisten nadelig uitpakken. Als voorbeeld noemt hij een recent kabinet (Schoof 1) dat snelheidsverhoging op drie trajecten invoerde en accijnskortingen verlengde, maar tegelijkertijd veel EV-kortingen schrapte, bpm voor benzineauto’s verhoogde en zakelijke benzineauto’s zwaarder wilde belasten.
Kleijwegt bekijkt ook concrete partijstandpunten: CDA, GL-PvdA en D66 pleiten voor invoering van kilometerheffing (een kans die volgens hem groeit). PVV en SP verzetten zich; VVD zwijgt meestal en zal mogelijk meegaan met een meerderheid. PVV wil lage brandstofaccijnzen, geen verbod op nieuwe verbrandingsmotoren en hogere snelheden; CDA en VVD opperen MRB voor EV’s gebaseerd op oppervlakte, een voorstel zonder steun in de branche. GroenLinks–PvdA en SP willen alleen nog nieuwe EV’s vanaf 2030, terwijl Europese ontwikkelingen een later verkoopverbod waarschijnlijker maken. D66 wil EV-subsidies herinvoeren en zet in op meer openbaar vervoer.
Het meest praktische en direct uitvoerbare voorstel volgens Kleijwegt komt van de SP: transparante prijzen bij laadpalen en harde sancties bij prijsafspraken of kartels. Dat is goedkoop, snel door te voeren, vrij van Europese juridische barrières en breed acceptabel, aldus Kleijwegt. Conclusie: de auto blijft in de Haagse politiek vaak de Sjaak — belangrijk in cijfers en impact, maar marginaal in de verkiezingsstrijd.