Toppers uit de targatijd - VW-Porsche 914 vs. Fiat X 1/9
In dit artikel:
Begin jaren 70 ontstond een trend in cabriolets met targadaken, waarbij het harde, verwijderbare middenpaneel ruimte gaf voor open rijden met behoud van een achterruit als windscherm. Deze semi-cabrio’s combineerden de voordelen van open rijden zonder de nadelen van tocht en lage temperatuur, en waren deels een reactie op Amerikaanse veiligheidseisen die een beschermende constructie voor inzittenden verplichtten. Hierdoor integreerden fabrikanten vaak rolbeugels met een targadak, zoals te zien was bij modellen als de VW-Porsche 914, Fiat X1/9, Matra 530, en later zelfs bij sportwagens als de Porsche 911 Targa.
De VW-Porsche 914 werd in 1969 geïntroduceerd als opvolger van de Porsche 912 en Volkswagen Karmann-Ghia 1500. Ontwikkeld door Porsche met veel techniek uit de jaren 60, kenmerkt deze auto zich door zijn zakelijke, sobere sportiviteit. De middenmotor met luchtgekoelde boxermotor en de mechanische vrijheid zorgen voor een directe rijervaring, waarbij zelfs het zwaardere bedienen van pedalen tot het karakter behoort. Zowel de 1.7- als 1.8-liter varianten leverden vergelijkbare prestaties als de Fiat X1/9, maar met een wat stoerder en macho karakter. Met bijna 119.000 geproduceerde exemplaren is hij een iconische verschijning uit die tijd.
De Fiat X1/9 verscheen in 1972 en bracht juist de optimistische, kleurrijke sfeer van de vroege jaren 70 tot leven. Ontworpen door Marcello Gandini bij Bertone, combineert hij een lichtvoetige, speelse uitstraling met een middenmotor van oorspronkelijk 1.3 liter, later 1.5 liter. De technisch verfijnde onderstelopbouw, lichte bediening van pedalen en precieze besturing maken hem veelzijdig en geschikt voor zowel snelwegen als smalle, bochtige wegen. Met ruim 174.000 geproduceerde exemplaren én een opvallend vrolijk design viel de X1/9 vooral in de Amerikaanse markt in de smaak.
De vergelijking tussen de 914 en X1/9 brengt een clash tussen twee decennia en culturen: de Duitse degelijkheid en pure mechanica van de 914 versus de Italiaanse flair en rijplezier van de X1/9. De VW-Porsche is een no-nonsense, sportieve auto die uitnodigt tot krachtig rijden, terwijl de Fiat veelzijdiger en speelser is, met betere leefbaarheid in het stadsverkeer en een lichtere bediening. Hoewel ze qua prestaties dicht bij elkaar liggen, onderscheidt hun karakter hen nadrukkelijk. De keuze tussen beiden hangt af van de voorkeur voor ‘macho sportiviteit’ of vrolijke veelzijdigheid.
Targamodellen ontstonden mede door Amerikaanse veiligheidseisen na de invoering van de National Traffic and Motor Vehicle Act in 1966, die een beschermende constructie bij cabriolets verplichtte. Dit leidde tot innovaties zoals rolbeugels en kunststoffen panelen die ook esthetisch een rol gingen spelen. Het begrip ‘targa’ verwijst naar een Italiaans ‘schild’ en de befaamde Targa Florio-race, waar Porsche successen boekte.
De VW-Porsche 914/4 had een luchtgekoelde 2.0-liter boxermotor met ongeveer 100 pk en woog rond de 980 kilo; de Fiat X1/9 beschikte over een 1.3-liter watergekoelde motor met 75 pk en woog 840 kilo. Prijsverschillen waren aanzienlijk, waarbij de Fiat ongeveer twee derde van de prijs van de 914 kostte, maar toch vergelijkbare prestaties bood.
Beide auto’s staan symbool voor een bijzondere periode in de autogeschiedenis, waarin veiligheid, stijl en rijplezier op innovatieve wijze samenkwamen in het targadakconcept. Ze worden nog steeds gewaardeerd als iconen van hun tijd, elk met een eigen karakter en charme.