Zwartboek China: 'Chinese auto heeft bloed aan zijn wielen'
In dit artikel:
Maksym Beznosiuk van de denktank Carnegie Endowment waarschuwt dat Europa harder moet reageren op de groeiende strategische samenwerking tussen China en Rusland. Volgens hem vormt die band — militair, economisch, technologisch en informatief — een directe bedreiging voor Oekraïne en voor de veiligheid en weerbaarheid van Europa, omdat Beijing Moskou helpt de oorlog tegen Kyiv voort te zetten en westerse druk te ondermijnen.
Beznosiuk schetst concrete signalen van die samenwerking: de bilaterale handel tussen China en Rusland zal naar verwachting rond 230–235 miljard dollar liggen tegen eind 2025, en momenteel wordt ongeveer 32% van de Russische buitenlandse handel in yuan afgerekend, tegenover circa 2% vóór de invasie. Die valutaverschuiving maakt de yuan volgens hem tot een instrument om sancties te omzeilen; Duitse ministeriële cijfers wijzen uit dat Chinese entiteiten verantwoordelijk zijn voor ongeveer 80% van de waargenomen sanctieontwijking. Een voorbeeld van sanctionerende maatregelen die effect sorteerden, is dat de Chinese Heihe Rural Commercial Bank op 1 september Russische transacties staakte nadat die bank op de Europese sanctielijst kwam te staan.
De steun van China reikt verder dan handel: Beznosiuk noemt aanwijzingen dat Chinese onderdelen veelvuldig voorkomen in Russische drones en raketten, dat China dual-use apparatuur (precisie-optica, lasers, werktuigmachines) levert en dat Chinese satellietgegevens mogelijk Russische aanvallen ondersteunen. Ook zouden Chinese ingenieurs in sommige Russische dronefabrieken civiele quadcopters militariseren. In augustus exporteerde China grote hoeveelheden glasvezelkabel en tientallen miljoenen dollars aan lithium-ionbatterijen naar Rusland, waarmee het land een belangrijke leverancier van materieel werd.
Daarnaast waarschuwt Beznosiuk voor gezamenlijke spionage-, cyber- en desinformatieactiviteiten: sinds 2024 zijn Chinese schepen betrokken bij incidenten met onderzeese Europese infrastructuur (onder andere kabels in de Oostzee), en beide landen voeren gesynchroniseerde beïnvloedingscampagnes en geavanceerde cyberaanvallen uit. AI en nepnieuwsportalen worden ingezet om de informatieomgeving te manipuleren.
Als reactie pleit Beznosiuk voor krachtiger en beter gecoördineerd westerse optreden: aanscherping en harmonisatie van sanctiebeleid, controle op yuan-clearing en het sanctioneren van Chinese banken en leveranciers van dual-use-technologieën (zoals chipmachines, drone- en raketonderdelen, optische apparatuur). Hij ziet die maatregelen als noodzakelijk om te voorkomen dat Chinese steun het sanctieregime ondermijnt en daardoor de kosten voor het Kremlin verlaagt om de oorlog voort te zetten. Het artikel eindigt met oproepen tot consumentenboycots van Chinese auto’s en publiekscampagnes, als aanvullende (maar controversiële) aanbeveling om druk op Beijing op te voeren.